Η άρθρωση του γόνατος καλείται σε καθημερινή βάση να σηκώνει μεγάλα φορτία, να συμβάλλει στην κίνηση και συγχρόνως να επιδεικνύει υψηλή σταθερότητα. Στη λειτουργία αυτή σημαντικό ρόλο παίζουν οι δύο μηνίσκοι (έξω και έσω). Οι μηνίσκοι αποτελούν δύο ινοχόν-δρινα «αμορτισέρ» ανάμεσα στα οστά του μηρού και της κνήμης. Τα «αμορτισέρ» αυτά απορροφούν τους κραδασμούς και προστατεύουν τις χόνδρινες επιφάνειες της άρθρωσης.
Οι μηνίσκοι είναι δύο χόνδρινα μαξιλαράκια τα οποία λειτουργούν σαν αμορτισέρ και βρίσκονται μεταξύ των δύο οστών: του μηρού και της κνήμης
Οι βλάβες των μηνίσκων, είτε από αθλητικές κακώσεις είτε σαν αποτέλεσμα της φυσιολογικής διαδικασίας γήρανσης, αποτελούν. μία από τις συχνότερες αιτίες πόνου στο γόνατο, ενώ συγχρόνως τα σκισμένα κομμάτια του ραγέντος μηνίσκου καταστρέφουν την ευαίσθητη χόνδρινη επιφάνεια του γόνατος και έτσι η άρθρωση οδηγείται σταδιακά σε επώδυνη αρθρίτιδα.
Ο μηνίσκος υπόκειται σε μια φυσική διαδικασία γήρανσης και εκφύλισης του ιστού, όπου, εκτός από τους γενετικούς παράγοντες σημαντικό ρόλο παίζουν και τα φορτία που δέχεται καθημερινά. Μια ρήξη επομένως μπορεί να συμβεί και σε έναν νέο άνθρωπο με υγιείς μηνίσκους είτε σε κάποιον μεσήλικα ή ηλικιωμένο με εκφυλισμένους μηνίσκους. Στην πρώτη περίπτωση ανάλογα με το είδος και το σημείο της ρήξης υπάρχει πιθανότητα αυτόματης επούλωσης της βλάβης, ενώ στη δεύτερη περίπτωση κάτι τέτοιο δεν υφίσταται. Στους νέους μια ρήξη μηνίσκου είναι συνήθως αποτέλεσμα αθλητικής κάκωσης και συνοδεύεται από οξύ πόνο και ενδεχομένως μπλοκάρισμα του γόνατος. Αντίθετα, στις μεγαλύτερες ηλικίες οι εκφυλιστικές ρήξεις παρουσιάζονται με ήπια συμπτώματα χωρίς να προηγηθεί κάποια εντυπωσιακή κάκωση και μπορούν να συμβούν με μια στροφική κίνηση κατά την έξοδο από το αυτοκίνητο ή έπειτα από βαθύ κάθισμα. Και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει ευαισθησία στην έξω ή στην έσω πλευρά του γόνατος, πόνος κατά την κάμψη της άρθρωσης και την πολύωρη ορθοστασία, καθώς και πρήξιμο τις άρθρωσης. Η διάγνωση μιας μηνισκικής ρήξης τίθεται με βάση το ιστορικό και την κλινική εξέταση.
Οι ακτινογραφίες χρησιμεύουν για τον αποκλεισμό άλλων οστικών βλαβών, ενώ το πιο αξιόπιστο μέσο για να απεικονιστεί μια ρήξη μηνίσκου είναι η μαγνητική τομογραφία. Η θεραπεία των μονιστικών βλαβών δεν πρέπει να είναι πάντοτε χειρουργική. Σε ασθενείς με πολύ ήπια ενοχλήματα και μικρού μεγέθους βλάβη πρέπει να εφαρμοστεί συντηρητική αγωγή με τη χρήση φυσικοθεραπειών, αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και αποθεραπείας. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα είναι έντονα, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση. Σήμερα η αρθροσκόπηση του γόνατος, που εκτελείται μέσω δύο πολύ μακρών οπών, μας δίνει τη δυνατότητα με τη χρήση ειδικής κάμερας να ελέγξουμε πλήρως την άρθρωση και να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε μηνισκική βλάβη χωρίς τομές και μεγάλα τραύματα. Στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση κατά το δυνατό περισσότερου μηνισκικου ιστού, ώστε να συνεχίσει να επιτελεί το έργο του όσο το δυνατόν καλυτέρα. Στις εκφυλιστικές ρήξεις είναι αναγκαία η μερική αφαίρεση του χαλασμένου μηνίσκου, ενώ σε πρόσφατες ρήξεις, που αφορούν νεότερους ασθενείς, εφόσον το επιτρέπει το είδος και η θέση της βλάβης, πρέπει να επιχειρείται η μηνισκοσυρραφή.
Στην περίπτωση που κάποιος νέος ασθενής έχει απολέσει σημαντικό μέρος ή ολόκληρο τον μηνίσκο συνιστάται η μεταμόσχευση μηνίσκου, με τη χρήση είτε πτωματικών είτε συνθετικών μοσχευμάτων. ‘Έπειτα από μια μερική μηνισκεκτομή, ο ασθενής δύναται να περπατήσει άμεσα χωρίς πατερίτσες, ενώ μπορεί να υποβληθεί και σε ολιγοήμερη φυσικοθεραπεία, χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο. Σε περίπτωση μηνισκοσυρραφής ή μεταμόσχευσης μηνίσκου το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι πολυπλοκότερο και απαιτείται μερική φόρτιση με πατερίτσες για 4-6 εβδομάδες, καθώς και πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
Συμπερασματικά θα πρέπει να τονίσουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των μηνισκικών ρήξεων είναι μείζονος σημασίας, καθώς σε πάρα πολλές περιπτώσεις αποτελούν την αρχή μιας εκφυλιστικής διαδικασίας της άρθρωσης του γόνατος, η οποία θα καταλήξει σε μια επώδυνη αρθρίτιδα με όλα τα επακόλουθά της.
Ανδρέας Διαμαντόπουλος
Ορθοπεδικός Χειρουργός,
Επιστημονικός Υπεύθυνος
Ορθοπεδικού Τμήματος Βιοκλινικής Αθηνών
