Ο όρος «σύνδρομο του απιοειδούς» εισήχθη το 1947 από τον Robinson ο οποίος και αναγνώρισε ότι η ισχιαλγία είναι σύμπτωμα και όχι νόσος (δεδομένης της σπάνιας νευρίτιδας του ισχιακού νεύρου), και σύμφωνα με τον ορισμό αφορά την ισχιαλγία που προκαλείται από το η τραύμα του απιοειδούς μυός.
Το ισχιακό νεύρο σχηματίζεται από το οσφυοϊερό πλέγμα και πιο συγκεκριμένα από τις ρίζες 04, 05, II, 12 και 13 και αποτελείται κατά 20% από νευρικές ίνες και κατά 80% από χαλαρό συνδετικό ιστό.
Στην σύγχρονη βιβλιογραφία ξεχωρίζουν τρεις βασικές θεωρίες για την επεξήγηση του συνδρόμου του απιοειδούς μυός.
Η ερμηνεία που έδωσε ο Robinson για το φάσμα των συμπτωμάτων κατά τον καθορισμό του συνδρόμου, ήταν αυτή της παγίδευσης του ισχιακού νεύρου από συμφύσεις μεταξύ αυτού και του απιοειδούς μυός, που δημιουργούνται από τον αρχικό τραυματισμό, δηλαδή την πτώση επί των γλουτών. Κατά βάση δηλαδή πρόκειται κατ’ αυτόν για σύνδρομο παγίδευσης του νευρικού ιστού.
Ο Pecina θεώρησε ότι η παραλλαγή της διόδου του ισχιακού νεύρου δια διχασμού της κατάφυσης του απιοειδούς μυός, πράγμα που παρατήρησε στο 16.55% των πτωματικών παρασκευασμάτων, προκαλεί εναλλασσόμενη συμπίεση του νεύρου κατά την στροφή του άκρου, με αποτέλεσμα την πρόκληση βλάβης του ισχιακού νεύρου και άρα επώδυνης συμπτωματολογίας.
Οι Pace και Nagle πιστεύουν ότι μια τοπική υπερευερεθιστότητα του απιοειδούς μυός, αποτέλεσμα επίσης τραυματισμού, δημιουργεί πόνο μυοπεριτοναϊκού τύπου, ο οποίος μπορεί να αντιμετωπιστεί με τον εντοπισμό των εκλυτικών σημείων (trigger points).
Παρότι το σύνδρομο του απιοειδούς μυός περιγράφηκε από το 1947, δεν υπάρχει συμφωνία όσον αφορά την διάγνωση και την θεραπεία του, με αποτέλεσμα να ακολουθούνται άλλοτε άλλα κριτήρια επιλογής των ασθενών και να υπάρχει ασυμφωνία στην επιδημιολογία του συνδρόμου.
Από την έρευνα της βιβλιογραφίας φαίνεται ότι πολλά περιστατικά ανταποκρίνονται στην θεραπεία με μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, και στην επισκληρίδιο χορήγηση κορτικοστεροειδών, που έχει ως συνέπεια την πιθανή τυχαία θεραπεία ασθενών μη καταχωρημένων ως πασχόντων από σύνδρομο του απιοειδούς μυός, αλλά ως πασχόντων από κοινή οσφυαλγία.
Η υποψία ή η διάγνωση του συνδρόμου του απιοειδούς μυός τίθεται συχνά από την λήψη του ιστορικού και μόνο και κυρίως από την ύπαρξη ιστορικού τραυματισμού στην γλουτιαία χώρα, όπως μετά από πτώση.[quote]Ο ασθενής με σύνδρομο απιοειδούς παραπονείται για πόνο στην γλουτιαία χώρα,[/quote]
Συχνά η αιτία έναρξης των συμπτωμάτων είναι επαναλαμβανόμενο τραύμα, όπως κατά τα διάφορα αθλήματα που απαιτούν εντατική χρήση των στροφέων ή και παρατεταμένη παραμονή στην καθιστική θέση. Υπάρχουν και περιπτώσεις που η έναρξη του πόνου είναι αυτόματη, αλλά όπως από νωρίς παρατήρησε ο Robinson, είναι πολύ πιθανό ο ασθενής να μην θυμάται το ιστορικό του τραυματισμού του.
Ο ασθενής με σύνδρομο απιοειδούς παραπονείται για πόνο στην γλουτιαία χώρα, ο οποίος δυνατόν να επεκτείνεται στην οπίσθια επιφάνεια του μηρού ή και πέραν του γόνατος στην οπίσθια επιφάνεια της κνήμης, λαμβάνοντας πλέον την τυπική εικόνα της ισχιαλγίας. Ο πόνος είναι δυνατόν να επιδεινώνεται με δραστηριότητες που απαιτούν έσω στροφή του άκρου και συνεπώς επιμήκυνση (stretching) του μυός, αλλά το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του άλγους στην γλουτιαία χώρα από σύνδρομο απιοειδούς μυός είναι η επιδείνωση του από την καθιστική θέση.
Ο Robinson, ανάμεσα στα έξι βασικά συμπτώματα για τον καθορισμό η της νόσου, τονίζει την ανάπτυξη της ατροφίας των γλουτιαίων μυών. Αυτή παρατηρείται και από άλλους ερευνητές με συνοδό χωλότητα βαδίσεως έως και θετικού σημείου Trendelenburg, είναι δε απότοκη της πίεσης των γλουτιαίων νεύρων. Επίσης ανάμεσα στα νευρολογικά συμπτώματα που αναφέρονται είναι η αδυναμία των μυϊκών ομάδων που νευρώνονται από την ρίζα έως και η πτώση του άκρου ποδός. Αναφέρεται ακόμα υπαισθησία κατανομής κυρίως του ισχιακού νεύρου, ενώ η πίεση του έσω αιδιϊκού νεύρου έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση υπαισθησίας ή και πόνου στο όσχεο στον άντρα.
Το σύνδρομο του απιοειδούς πρέπει να περιλαμβάνεται στην διαφορική διάγνωση κάθε ασθενούς που προσέρχεται με επίμονο άλγος στην περιοχή των γλουτών ή και του μείζονος τροχαντήρα και ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν υπάρχουν ευρήματα από την σπονδυλική στήλη και τα ισχία. Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει την παθολογία από όλα τα ανατομικά στοιχεία που περιβάλλουν το ισχιακό νεύρο και τον απιοειδή μυ, τα οποία επί της ουσίας και όπως προαναφέρθηκε αποτελούν το δευτεροπαθές σύνδρομο του απιοειδούς. Ειδικότερα, στην περίπτωση ισχιαλγίας η διερεύνηση αφορά τον αποκλεισμό κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου, σπονδυλικής στένωσης, συνδρόμου των μικρών αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης (facet syndrome) καθώς και επίσης ενδοπυελικών στοιχείων πίεσης όπως είναι όγκοι και εστίες ενδομητρίωσης. Πλήρες ιστορικό και επιμελής κλινική εξέταση είναι ικανά να αποκλείσουν στις περισσότερες περιπτώσεις τα παραπάνω αίτια πόνου.
