Η Κορτιζόλη είναι στεροειδής ορμόνη που εκκρίνεται από το φλοιό των επινεφριδίων και προκαλεί αύξηση της γλυκονεογέννεσης, της λιπόλυσης και της πρωτεϊνόλυσης.
Έχοντας υπό όψη το ρόλο που παίζει η κορτιζόλη στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, οι Tarpenning και Wiswell (1996) θέλησαν να εξετάσουν την επίδραση της χορήγησης γλυκόζης (8,5 ml-kg”1 σωματικού βάρους) κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης ενός προγράμματος με βάρη (9 ασκήσεις από 3 σετ των 8-10 επαναλήψεων τη μείωση της κορτιζόλης στο αίμα τόσο στους νέους όσο και στους μεσήλικες άνδρες.
Αντίθετα, ο Kraemer και οι συνεργάτες (1998γ) βρήκαν πως η χορήγηση διαλύματος γλυκόζης και πρωτεΐνης είχε ως αποτέλεσμα την μεγαλύτερη αύξηση της κορτιζόλης συγκριτικά με την εκτέλεση ενός προγράμματος χωρίς να γίνει η χορήγηση του διαλύματος πριν από την εκτέλεση του προγράμματος.
Η κορτιζόλη αυξάνει τη γλυκονεογέννηση στο ήπαρ,η κορτιζόλη ενεργοποιεί τον καταβολισμό των πρωτεϊνών. Η χορήγηση κορτιζόλης σε πειραματόζωα προκάλεσε αύξηση της πρωτεϊνόλυσης των μυοινιδίων του σκελετικού μυός και μείωση της συνολικής τουμάζας (Crowley & Matt, 1996, Kayali et al. 1987).
Σε αθλητές σωματικής διάπλασης και power lifters που έκαναν χρήση αναβολικών ουσιών ο Boone και οι συνεργάτες (1990) δεν βρήκαν αύξηση της κορτιζόλης μετά από καθίσματα με βάρη (10 σετ από 1-10 επαναλήψεις στο 50 -100% της 1-ΜΕ). Αντίθετα, σε αθλητές παρόμοιων αθλημάτων που δεν έκαναν χρήση αναβολικών ουσιών υπήρξε αύξηση της κορτιζόλης μετά από την εκτέλεση του ίδιου προγράμματος. Οι συγγραφείς υποθέτουν, ότι η μη αύξηση της κορτιζόλης στους χρήστες αναβολικών ουσιών μπορεί να οφείλεται είτε σε μείωση των υποδοχέων των γλυκοκορτικοειδών, λόγω μεγαλύτερης συνάφειας των αναβολικών στεροειδών με αυτούς, είτε σε δυσλειτουργία του άξονα υποθάλαμος – υπόφυση – φλοιός των επινεφριδίων.
(Τα γλυκοκορτικοειδή, όπως η κορτιζόλη, ελέγχουν τον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών)
Ο κιρκάδιος κύκλος της ορμόνης δεν φαίνεται να επηρέασε τα αποτελέσματα της μελέτης καθώς στους μη χρήστες υπήρξε αύξηση της κορτιζόλης.
H κορτιζόλη προκαλεί αύξηση της γλυκονεογέννεσης (σχηματισμός υδατανθράκων από πρωτεΐνη και άλλες ουσίες) στο συκώτι. Η αύξηση της γλυκονεογέννεσης επιτυγχάνεται με την αύξηση των ενζύμων που απαιτούνται για τη μετατροπή των αμινοξέων σε γλυκόζη και με κινητοποίηση αμινοξέων από εξωηπατικούς ιστούς, κυρίως από το μυϊκό ιστό. Επίσης, η κορτιζόλη προκαλεί μείωση του ρυθμού κατανάλωσης της γλυκόζης σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Ο συνδυασμός της αύξησης της γλυκονεογέννεσης και της μείωσης της κατανάλωσης γλυκόζης από τα κύπαρα, προκαλεί αύξηση της
συγκέντρωσης της γλυκόζης στο αίμα.
Kαταβολικό ρόλο έχει η κορτιζόλη και στο μεταβολισμό των λιπών. Αυξάνει τη λιπόλυση στον υποδόριο ιστό με αποτέλεσμα την αύξηση της ποσότητας των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα. Επίσης, η κορτιζόλη προκαλεί αύξηση της οξείδωσης των λιπαρών οξέων στο κύτταρο για την παραγωγή ενέργειας.
Δείτε επίσης εδώ
